ملاحظات اخلاقی در فناوری های نوین ژنتیک با نگاه ویژه به محصولات تراریخته

Authors

سعیده سعیدی تهرانی

saeedeh saeedi tehrani [email protected]تهران، بلوار کشاورز، خیابان 16 آذر، پلاک 23، مرکز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشکی ، تلفن: 66419661 علیرضا پارساپور

alireza parsapour [email protected]تهران، بلوار کشاورز، خیابان 16 آذر، پلاک 23، مرکز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشکی ، تلفن: 66419661 باقر لاریجانی

bagher larijani [email protected]تهران، بلوار کشاورز، خیابان 16 آذر، پلاک 23، مرکز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشکی ، تلفن: 66419661

abstract

تحقیقات ژنتیکی در ابتدا عموماً برغربال­گری و تشخیص برخی بیماری­های شناخته شده­ی ارثی متمرکز بود. بعد از تکمیل پروژه ی ژنوم انسان، مطالعات به تشخیص و درمان بیماری های غیرواگیر و سلامت عمومی پرداخت؛ سپس در شکل جدید فناوری های ژنتیک علاوه بر تشخیص و درمان بیماری های ژنتیکی، تولید داروهای نوترکیب، تقویت ژنتیکی، ایجاد ارگانیسم های تغییریافته ی ژنتیکی و استفاده از آن مدنظر قرار گرفت. موجودات تراریخته، نقطه ی عطف این قبیل نوآوری ها است. این موجودات دارای ترکیبات ژنتیک متفاوت هستند که توسط علم بیوتکنولوژی ایجاد شده اند. در سال های اخیر، استفاده از این فرآورده ها به خصوص در زمینه ی مسائل کشاورزی و دامداری رایج شده است. در دنیای امروز به دلیل کمبود منابع برای رهایی از فقر و گرسنگی، بشر ناگزیر به استفاده از فناوری در مصارف گوناگون شده است. تغییرات ژنتیکی باعث افزایش تولیدات کشاورزی، دامداری، برخی از داروها، واکسن و مصارف گوناگون می شود. علی­رغم سودهایی که مهندسی ژنتیک و تولید این موجودات می توانند برای انسان داشته باشند، این تغییرات ممکن است خطراتی نیز داشته باشند و از طرفی ممکن است نگرانی های اخلاقی در ارتباط با کاربرد این فناوری وجود داشته باشد. در این مطالعه­ی مروری سعی شده است که مباحث اخلاقی پیرامون استفاده از این فناوری مطرح شوند و از منظر چهار اصل اخلاق زیستی مورد واکاوی قرار گیرند. برای این منظور، ابتدا کلیدواژه ها در منابع علمی جست وجو و پس ازطبقه بندی و دسته بندی اطلاعات، ملاحظات اخلاقی از منظر چهار اصل اخلاق زیستی واکاوی شد. در بخش نتایج، ابتدا در رابطه با سود و خیری که این محصولات برای مردم جهان دارد و کمکی که به حفظ منابع محدود در زمینه های مختلف دارند اشاره می شود و سپس، آسیب هایی که ممکن است در زمینه های مختلف وارد کنند مورد اشاره قرار می­گیرند، ملاحظات مربوط به تولید انبوه و مصرف عمومی آن توسط مردم از قبیل احترام به اتونومی افراد، اطلاع رسانی کافی مبنی بر فواید و مضرات این محصولات، نوع برچسب گذاری آن ها پرداخته می­شود و در پایان به بحث عدالت و ارزیابی کلی فواید و زیان ها و میزان هزینه اثربخشی آن در جامعه می پردازد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ملاحظات اخلاقی در فناوری‌های نوین ژنتیک با نگاه ویژه به محصولات تراریخته

Genetic research was initially limited to the screening and diagnosis of known hereditary diseases. After the completion of the Human Genome Project (HGP), studies became concerned with the diagnosis and treatment of many non-communicable diseases threatening the public health. Aside from this, genetic engineering, in its new form, is also concerned with the development of recombinant medicatio...

full text

ملاحظات اخلاقی و حقوقی در کاربرد محصولات تراریخته با نگاهی به قانون ملی ایمنی زیستی

زمینه: از زمان پیدایش محصولات تراریخته، با وجود منافعی که برای کاربرد آنها تعریف شده است، همواره پرسشهایی جدی نیز در زمینۀ پیامدهای مصرف آنها برای سلامت اکوسیستم‏ها و انسان وجود داشته است. بر همین اساس، تولید، کاربرد و تجارت محصولات تراریخته دارای ابعاد گوناگون، پیچیده و گاه متناقضی است که همین امر موجب تدوین قوانین داخلی و معاهدات بین‌المللی مختلفی طی دو دهۀ گذشته در سطح جهان شده است.   روش ...

full text

ملاحظات اخلاقی در مشاوره‌ ژنتیک

بحث اخلاقی از مشاوره‌ ژنتیک در چارچوب اخلاق ژنتیک می‌گنجد اما اولاً، بیش از آنکه مسئله‌ای نظری باشد، کاربردی است و ثانیاً، وابستگی بسیاری به کسب مهارت‌های علمی، روان‌شناختی و ارتباطی دارد. مشاور ژنتیک باید یک راهبرد اخلاقی جامع را در کار خود پی بگیرد. در این راهبرد، می‌توان از اصولی مدد گرفت که کاربرد مکرر آنها برای توضیح و ارزیابی مسائل اخلاق زیستی، آنها را به «اصول اخلاق زیستی» شهره کرده است: «...

full text

کاربرد فناوری های نوین در ارزیابی ایمنی گیاهان تراریخته

با توجه به رشد سریع جمعیت جهان، گیاهان سنتی به تنهایی نمی­توانند تغذیه جمعیت رو به رشد را تامین نمایند. به همین منظور، کمیته علمی جهانی استفاده توام گیاهان سنتی و گیاهان حاصل از بیوتکنولوژی (تراریخته و غیر‌تراریخته) با هدف دسترسی به افزایش پایدار تولید، توافق کرده­اند. اگرچه پس از گذشت 20 سال از تولید گیاهان تراریخته، هیچ گزارشی از احتمال خطر آن بر سلامتی موجودات زنده و محیط زیست وجود ندارد، ام...

full text

ملاحظات اخلاقی در روش‌های تولید و کاربرد حیوانات تراریخته

با توجه‌ به کاربردهای متعدد و بی‌بدیل اصلاح ژنتیک حیوانات، این مسئله از مهم‌ترین دستاوردهای زیست‌فناوری به‌ شمار می‌آید. با وجود این تولید چنین حیواناتی به این دلیل که احساس و ادراک دارند، باید در چهارچوب هنجاری مشخصی صورت گیرد. مهم‌ترین رویکردهای اخلاقی در حوزه حقوق حیوانات را می‌توان ذیل سه عنوان «بهره‌برداری آزاد»، «رویکرد منع مطلق بهره‌برداری» و «رویکرد بهره‌برداری مشروط از حیوانات» برشمرد....

full text

ملاحظات اخلاقی در پژوهش های ژنتیک انسانی

اطلاعات ژنتیک انسانی جایگاه و اهمیت ویژه ای دارند؛ چرا که قادرند ویژگی های ژنتیک افراد را نشان دهند و تأثیرات عمده ای بر خانواده، فرزندان، نسل ها و گاه گروه های اجتماعی خاص، داشته باشند و نیز ممکن است حاوی اطلاعاتی باشند که اهمیت آنها لزوماً حین جمع آوری نمونه ها شناخته شده نیست. امکان سوءاستفاده از اطلاعات ژنتیکی در حیطه های مختلف (سیاسی، اجتماعی و...) وجود دارد که می تواند زمینه ساز تبعیض های ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
اخلاق و تاریخ پزشکی

جلد ۹، شماره ۲، صفحات ۲۳-۳۷

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023